بومی گزینی کنکور ۱۴۰۳ + آیین نامه جدید سهمیه بومی

بومی گزینی کنکور ۱۴۰۳ یکی از مواردی است که داوطلبان ادامه تحصیل در مراکز عالی باید به آن توجه ویژه‌ای داشته و در هنگام اولویت‌بندی‌های خود در نظر بگیرند. بومی گزینی کنکور به موارد مختلفی تقسیم می‌شود که شما در آن اطلاعات کاملی داشته باشید تا از مزایا آن استفاده کنید.

پس از اعلام سازمان سنجش آموزش کشور مبنی بر پذیرش متقاضیان در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی به صورت بومی، ۸۰ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها به داوطلبان بومی اختصاص می‌یابد. در نتیجه دانشگاه‌ها تنها موظف به اختصاص ۲۰ درصد از ظرفیت دانشگاه به داوطلبان غیربومی هستند. در صورتی که شما مجاز به استفاده از طرح بومی گزینی شهر خود باشید، احتمال قبولی شما در کد رشته محل‌هایی که شامل طرح بومی گزینی می‌شوند بیشتر خواهد بود.

اهداف بومی گزینی کنکور

بومی گزینی تاثیر به سزایی در کاهش مشکلات اقتصادی و زندگی دانشجویان در شهری دیگر و کاهش مهاجرت‌های شهری دارد. داوطلبانی که با آگاهی از شرایط شرکت در کنکور و  نحوه و میزان اثیر بومی گزینی در انتخاب رشته کنکور سراسری، یک انتخاب آگاهانه‌تر و با شانس قبولی بیشتری خواهند داشت.

در گزینش و انتخاب رشته هر داوطلب، سه عامل تعیین کننده وجود دارد؛ رشته‌های قطبی کنکور یکی از آن‌ها است. برای شناخت بیشتر موارد زیر را بررسی کنید:

• نمره کسب شده توسط داوطلب در هر یک از زیر گروه‌ها و سوابق تحصیلی
• استان بومی
• سهمیه داوطلب

گزینش بومی در کنکور سراسری به داوطلبان بومی ورود به یک دانشگاه کمک می‌کند تا شانس قبولی بیشتری نسبت به داوطلبان غیر بومی داشته باشند. برای مثال شخصی که بومی استان گلستان است شانس بیشتری را برای قبولی در رشته پرستاری دانشگاه گرگان نسبت به فردی که بومی استان یزد است، دارد.

این موضوع باعث می‌شود در حق عزیزان بومی استان‌های مختلف احجاف نشود و نقل و انقالات دانشجویان باعث صرف هزینه‌های بیهوده نگردد. از اهداف سهمیه بومی یا گزینش بومی در کنکور سراسری می‌توان به کاهش مشکلات دانشگاه‌ها از جمله موارد زیر اشاره کرد:

• جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات مالی و اقتصادی
• پیشگیری از مشکلات کمبود خوابگاه
• افسردگی دانشجویان پس از دوری از خانواده
• کاهش مهاجرت‌های بی‌علت
• امکان قبولی بیشتر برای بومیان هر استان

میزان تاثیر بومی گزینی کنکور

مهم‌ترین دلیل اهمیت بومی گزینی در انتخاب رشته میزان تخصیص ظرفیت‌های هر کد رشته یک دانشگاه برای بومی‌های آن است. به طور کلی دانشگاه‌های سراسری موظف هستند؛ ۸۰% از ظرفیت خود را به داوطلبان بومی استان خود اختصاص دهند و به این ترتیب ۲۰% از ظرفیت دانشگاه‌های هر استان برای پذیرش داوطلبین سایر استان‌ها لحاظ می‌گردد.

این میزان تاثیر می‌تواند در موارد خاصی متفاوت باشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

در کنکور بومی به چه کسی می گویند؟

اکنون که با مفهوم بومی گزینی آشنا شدید بد نیست بدانید چه کسی بومی محسوب می‌شود. اولین نکته در خصوصی بومی بودن این است که داوطلب به عنوان بومی یک استان محسوب می‌شود. در واقع در بومی گزینی آزمون سراسری مفهوم بومی گزینی به یک استان اطلاق می‌گردد. (و نه به یک شهر)

سازمان سنجش آموزش کشور شخصی را بومی یک استان می‌داند که سه سال پایانی دوران تحصیلاتش را در یک استان گذرانده باشد. برای مثال شخصی که در تهران متولد شده است و سال دهم، یازدهم و دوازدهم تحصیلاتش را در شهر اراک تحصیل کرده باشد، بومی استان مرکزی محسوب می‌شود.

یکی دیگر از احتمالاتی که معمولا برای کسانی که به علت شغل اعضای خانواده در شهرهای مختلفی تحصیل می‌کنند پیش می‌آید این است که فرد ۳ سال پایانی تحصیل خود را در بیش از یک استان طی کرده باشد؛ در این حالت شخص بومی استان محل تولد خود محسوب می‌شود.

برای مثال شخصی که متولد تهران است و تا سال دهم در تهران تحصیل کرده و سال دهم در اصفهان و یازدهم و دوازدهم در یزد ادامه تحصیل داده است، از آنجا که متولد تهران است، بومی تهران محسوب می‌گردد.

سهمیه افراد بومی به چه کسانی تعلق می گیرد؟

یکی از سوالاتی که برای کاربران پیش می‌آید این است که سهمیه افراد بومی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟ در ابتدا لازم است بدانید که سهمیه کنکور متنوع است که هر کدام از داوطلبان باید شرایط آن سهمیه را داشته باشند و  مطابق با آن مدارکی را ارایه دهند. در بومی گزینی کنکور نیز کسانی که سه سال آخر دوره تحصیلات خود را در استانی گذرانده باشند، سهمیه آن استان محسوب می شوند.

برای اثبات این کار باید آن‌ها مدارکی را از آموزش و پرورش استان بومی خود اخذ و آن را ارایه دهند. حال در این میان برخی از افراد وجود دارند که طبق دلایلی سه سال آخر دوره دوم متوسطه خود را در یک استان سپری نکردند در این صورت برای تعیین بومی گزینی خود مطابق با ملاک‌های زیر عمل کنند:

• چنانچه محل دریافت مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره متوسطه (دبیرستان یا هنرستان) برای داوطلبان نظام قدیم و محل اخذ مدرک پیش دانشگاهی و دو سال آخر دبیرستان برای داوطلبان نظام جدید در یک استان باشد، داوطلب، بومی آن استان محسوب می‌شود.
• اگر داوطلبی سه سال آخر دبیرستان خود را در خارج از کشور گذرانده باشد، استان محل تولد او به عنوان استان بومی تلقی خواهد شد.
• آن دسته از داوطلبانی که علاوه بر این که سه سال آخر دبیرستان خود را در خارج از کشور گذرانده‌اند، بلکه محل تولد آن‌ها نیز خارج از کشور است، در این صورت استان بومی این دسته از داوطلبان استان تهران محسوب می‌شود.

البته برخی شرایط مانند ماموریت‌های دولتی، بیماری‌های خاص و غیره وجود دارد که ممکن است شرایط شما را در بومی محسوب شدن یک استان تغییر دهد. برای آشنایی بیشتر با این شرایط می‌توانید با مشاوران ایران تحصیل به مشورت بپردازید.

چرا در انتخاب رشته باید به بومی گزینی کنکور توجه شود؟

تاثیر سهمیه در کنکور سراسری و انتخاب رشته بسیار زیاد است که شما باید مطابق با آن انتخاب رشته خود را انجام دهید. همان طور که در بالا عنوان کردیم هر کدام از دانشگاه‌ها ۸۰ درصد ظرفیت پذیرش خود را به دانشجویان بومی اختصاص داده‌اند و برای همین شما شانس قبولی زیادی در کد رشته محل‌های بومی دارید. در این میان برخی از کد رشته محل‌ها وجود دارند که پذیرش دانشجویان خود را بر اساس بومی گزینی ناحیه‌ای، قطبی و کشوری انجام می‌دهند که در آن شانس قبولی شما به ترتیب کاهش می‌یابد و شما برای قبولی در این رشته‌ها  باید تلاش بیشتری کنید.

انواع بومی گزینی کنکور

تمامی کد رشته‌های مندرج در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری (کارنامه کنکور سراسری) بر اساس ظرفیت‌های اعلام شده، پذیرش دانشجو دارد. برای انتخاب رشته دقیق در این رشته‌ها باید بدانید شما بومی کدام استان هستید و رشته مدنظر شما چه نوعی است. کد رشته‌ها از لحاظ بومی گزینی بطور کلی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• بومی گزینی استانی
• بومی گزینی ناحیه‌ای
• بومی گزینی قطبی
• بومی گزینی کشوری

گزینش بومی تمامی رشته‌ها به صورت استانی، ناحیه‌ای، قطبی و یا کشوری انجام می‌گیرد. بومی گزینی در گزینش کشوری انجام نمی‌شود، اما در رشته‌هایی که با توجه به ماهیت رشته و کاربرد آن برای هر استانی مورد نیاز هستند، پذیرش در آن‌ها بومی استانی است.

استانی که دانشگاهی مجاور با استان‌های نزدیک دارد، پذیرش دانشجو در رشته مدنظر در صورتی که در آن دانشگاه باشد، به صورت بومی ناحیه‌ای است. پذیرش در دانشگاه فرهنگیان و رشته‌های تربیت معلم به صورت بومی استانی است. به نکات زیر توجه نمایید:

• به استان‌های مجاور هم یک ناحیه بومی گفته می‌شود؛ برای مثال استان تهران و استان البرز.
• به چند ناحیه مجاور هم یک قطب بومی می‌گویند و پذیرش دانشجو در رشته موجود در یک ناحیه از چند ناحیه نزدیک به هم، به صورت بومی قطبی است.
• پذیرش به صورت بومی قطبی برای رشته‌هایی است که حتی به صورت بومی گزینی استانی و بومی قطبی پذیرش ندارند و تنها در چند دانشگاه دولتی ارائه می‌شوند.
• برخی از رشته‌ها در سراسر کشور تنها در چند دانشگاه ارایه می‌شوند که در پذیرش دانشجو آن‌ها هیچ یک از بومی‌ گزینی‌های بالا ملاک قرار نمی‌گیرد و در آن تمام داوطلبان سراسر کشور با یک شانس احتمال قبولی در این رشته را دارند که به آن بومی گزینی کشوری می‌گویند.

دسته بندی رشته ها در گزینش بومی

سازمان سنجش آموزش کشور برای اجرایی کردن این قانون دسته‌بندی رشته‌ها در گزینش بومی را انجام داد. این دسته‌بندی‌ها به شرح ذیل هستند.

• رشته‌های استانی

رشته‌های استانی رشته‌هایی هستند که در بیشتر استان‌ها و دانشگاه‌های آن استان وجود دارند. در این رشته‌ها نیاز استان مربوطه به مشاغلی مرتبط با رشته مربوطه در نظر گرفته شده است. داوطلبان می‌توانند با مراجعه به دفترچه راهنمای انتخاب رشته گروه آزمایشی خود از این گونه رشته‌ها و کسب اطلاع نمایند.

• رشته‌های ناحیه‌ای

آن دسته از رشته‌هایی را رشته ناحیه‌ای می‌گویند که در استان مورد نظر ارائه نمی‌شوند، اما استان‌های مجاور و دانشگاه‌های آن‌ها این رشته را ارائه می‌دهند. معمولا در این حالت دانشگاه‌های مجاور این استان برای این رشته‌ها ناحیه بومی حساب می‌شوند. برای اطلاع از  لیست رشته های ناحیه ای کنکور گزینش ناحیه می‌توانید روی لینک کلیک کنید.

• رشته‌های قطبی

رشته های قطبی کنکور رشته‌هایی هستند که در اکثر نواحی وجود ندارند، اما در چند ناحیه که به عنوان قطب یا ناحیه بومی نام می‌گیرند، دارای ظرفیت هستند. جهت مشاهده این رشته‌ها می‌توانید دفترچه راهنمای انتخاب رشته کنکور سراسری مراجعه نمایید.

• رشته‌های کشوری

رشته‌های کشوری رشته‌هایی هستند که گزینش در آن‌ها به صورت کشوری انجام می‌شود و متقاضیان تنها بر اساس نمره آزمون مورد پذیرش قرار می‌گیرند. در این رشته‌ها شانس پذیرش متقاضیان در هر نقطه از ایران با یکدیگر یکسان است. در ادامه به بررسی هر کدام از این گزینش‌ها خواهیم پرداخت.

رشته های کشوری در کنکور

در رشته‌هایی که پذیرش در آن‌ها به صورت کشوری است، ظرفیت هر کد رشته محل به نسبت هر یک از متقاضیان شرکت کننده در سهمیه مناطق و سهمیه خانواده شهدا به تعداد کل شرکت کنندگان هر گروه آزمایشی تعیین می‌شود. برای درک بهتر این موضوع فرض کنید در کد رشته محلی در یک دانشگاه ظرفیت پذیرش ۱۰۰ نفر باشد.

با کسر سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران، باقی مانده ظرفیت ۷۵ نفر خواهد بود. حال فرض کنید شرکت کنندگان منطقه یک از این گروه آزمایشی ۴۰ درصد از کل افراد شرکت کننده در این گروه آزمایشی را تشکیل می‌دهند. بنابراین از ۷۵ نفر باقی مانده ۳۰ نفر از ظرفیت پذیرش در این رشته محل مختص به داوطلبان منطقه یک از این گروه آزمایشی است و مابقی ظرفیت یعنی ۴۵ نفر باقی مانده با توجه به سهمیه مناطق دیگر طبق همین روال بین شرکت کنندگان مناطق دیگر تقسیم خواهد شد.

دسته بندی نواحی بومی کشور در کنکور

این شیوه بومی گزینی کنکور گستره وسیع‌تری برای پذیرش دانشجو دارد. در این شیوه استان‌هایی که شما در آن‌ها بومی محسوب می‌شوید، بیشتر از مورد قبل هستند و شما می‌توانید در استان‌هایی که هم ناحیه هستند، پذیرش شوید. اسامی استان‌های هم ناحیه در دفترچه انتخاب رشته دانشگاه که از طریق سایت سازمان سنجش به نشانی sanjesh.org  منتشر می‌شود، ذکر شده است، اما در این مقاله برای سهولت در کار شما این استان‌های هم ناحیه برای بومی گزینی و گزینش بومی و گزینش قطبی را معرفی کرده‌ایم.

دسته بندی قطب های بومی کشور در کنکور

گزینش قطبی نوعی بومی گزینی است با این تفاوت که دایره استان‌های هم قطب، بیشتر از دو مورد قبلی هستند. در ادامه اسامی استان‌های هم قطب را برای شما معرفی خواهیم کرد:

نحوه بومی گزینی در دوره های مختلف

انتخاب گزینش بهترین سهمیه مناطق کنکور دوره‌های مختلف (روزانه، شبانه، غیرانتفاعی، مجازی، پیام نور و پردیس خودگردان) با هم تفاوت‌هایی دارد. در رشته‌های روزانه به دلیل ویژگی‌های آموزشی و امکانات بهتر نسبت به سایر دوره‌های آموزشی، به صورت استانی، ناحیه‌ای، قطبی و یا کشوری است که برای هر رشته تحصیلی در هر گروه آزمایشی در دفترچه راهنمای انتخاب رشته کنکور سراسری مشخص شده است.

پذیرش در دوره‌های نوبت دوم ( شبانه ) و نیمه حضوری گزینش بومی استانی و در دوره‌های غیر دولتی و غیرانتفاعی گزینش بومی ناحیه‌ای انجام می‌گیرد.

در دوره‌های مجازی و پردیس خودگردان نیز گزینش به صورت کشوری است و بومی گزینی صورت نمی‌گیرد. در دوره‌های پیام نور برای ۷۰% ظرفیت رشته‌ها در واحدهای هر شهرستان از داوطلبان بومی و ۳۰ % ظرفیت پذیرش به داوطلبان شهرستان‌های تحت پوشش آن مرکز آموزشی تعلق می‌گیرد.

آخرین اخبار مرتبط با بومی گزینی در کنکور

• احتمال حذف سیستم بومی گزینی از زبان معاون فنی سازمان سنجش

در این مورد، معاون فنی و آماری سازمان سنجش گفت: پیشنهاد ما این است که سهمیه بومی‌ گزینی کنکور به طور کامل حذف شود و به جای آن سهمیه‌ مناطق یک، دو و سه در راستای دسترسی بیشتر مناطق کم ‌برخوردار به ظرفیت‌‌‌های آموزشی و اجرا شدن عدالت آموزشی در نظر گرفته شود.

ابراهیم سوزنچی، معاون خطی مشی‌گذاری ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، گفت: در راستای کار کارشناسی انجام شده در مورد حذف و اصلاح سهمیه ‌بومی ‌گزینی، به مشروح صورت‌ جلسه‌ شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۶۹ به منظور بررسی اهداف و فلسفه مصوبه بومی‌ گزینی رجوع شده است.

دکتر جبار علی ذاکری، رییس دانشگاه علم و صنعت، به ضرورت اعمال سهمیه بومی‌ گزینی در دانشگاه‌‌‌های محلی و منطقه‌ای تأکید کرد و گفت: در راستای عدالت آموزشی سهمیه بومی‌ گزینی برای دانشگاه‌‌های سطح یک نباید اعمال شود.

به جای حذف کامل این سهمیه ضرورت دارد، بازنگری و اصلاح شود. وی به لزوم تصمیم‌گیری سریع در مورد سهمیه‌‌های کنکور سراسری تأکید کرد و افزود: در صورت حذف کامل سهمیه بومی گزینی، مشکلاتی نظیر تأمین خوابگاه، بالا رفتن سن ازدواج به وجود می‌آید.

دکتر علی اکبر حقدوست، معاون آموزشی وزارت بهداشت، نیز اشاره کرد: بررسی سهمیه‌ها باید به صورت یکجا انجام شود نه به صورت تکی و برای حذف سهمیه بومی ‌گزینی باید سهمیه‌‌های دیگر نیز در نظر گرفته شود.

وی به پرهیز از تصمیم عجولانه در مورد حذف سهمیه‌‌های بومی ‌گزینی و دیگر سهمیه‌ها تأکید کرد و پیشنهاد داد: مطالعات دقیق کوتاهی در مورد کل سهمیه‌ها انجام شود و بعد تصمیم‌گیری نهایی شود. همچنین دکتر شاهین آخوند زاده، قایم مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، با بیان اینکه سهمیه بومی‌ گزینی مزایا و معایبی دارد، گفت: سهمیه بومی‌ گزینی کنکور نیاز به اصلاح دارد و نباید به صورت کامل حذف شود.

خلاصه مطلب

بومی گزینی جهت تسهیل قبولی دانش‌آموزان و داوطلبان بومی یک استان در همان استان است. بومی گزینی ناحیه‌ای، قطبی و کشوری نیز به ترتیب از اقدام چند استان، ناحیه و قطب تشکیل شده است که داوطلبان باید به هنگام انتخاب رشته به آن‌ها توجه کنند. به عنوان مثال بومی گزینی استانی مربوط به رشته‌هایی است که ناحیه ای، قطبی و یا کشوری نباشند، زیرا آن‌ها قوانین خاص خود دارند. به طور عمومی ۸۰% از ظرفیت دانشگاه‌ها به بومیان استان دانشگاه مورد نظر اختصاص دارد و ۲۰% باقی مانده بین سایر استان‌ها مورد رقابت قرار می‌گیرد، اما در نظر داشته باشید همه رشته‌ها از این نوع گزینش پیروی نمی‌کنند.

برای دانلود مقاله بومی گزینی کنکور روی لینک کلیک کنید.