نحوه استفاده از سهمیه پذیرش آزاد 1403| مزایا و معایب

سهمیه پذیرش آزاد به بخشی از ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی اشاره دارد که بدون در نظر گرفتن معیارهای خاصی مانند سهمیه‌های قومی، جغرافیایی یا سایر موارد، به داوطلبان اختصاص داده می‌شود. این سهمیه امکان برابر برای همه داوطلبان را فراهم می‌آورد تا بر اساس شایستگی و نمرات کسب‌ شده‌ در آزمون‌های ورودی، برای پذیرش در رشته‌های تحصیلی مختلف رقابت کنند.

سهمیه پذیرش آزاد، فرصت‌های مساوی برای تحصیل در رشته‌های مورد علاقه و دستیابی به اهداف شغلی و حرفه‌ای را برای همه داوطلبان فراهم می‌آورد و در درازمدت به توسعه علمی و فرهنگی جامعه کمک می‌کند.

سهمیه پذیرش آزاد چیست؟

سهمیه پذیرش آزاد به افرادی اختصاص داده می‌شود که در مناطق غیر بومی انتخاب رشته کرده‌اند و بر اساس رتبه کل کشوری در در سهیه آزاد قرار گرفته اند.

در واقع سهمیه پذیرش آزاد در آزمون سراسری، سهمیه‌ای مستقل از کلیه سهمیه‌های موجود در کنکور از قبیل سهمیه‌های منطقه‌ای، ایثارگران، شهدا، بهیاران و غیره محسوب می‌شود و نسبتی از ظرفیت پذیرش در رشته‌های آزمون‌های سراسری، کارشناسی ارشد و دکتری به این سهمیه اختصاص یافته که بر پایه رتبه کل کشوری در هر رشته تعیین می‌گردد.

سهمیه پذیرش آزاد آزمون سراسری

سهمیه های کنکور سراسری  در کشور ما شامل سهمیه‌های گوناگون است، این سهمیه‌ها شامل: سهمیه مناطق در کنکور، سهمیه مناطق محروم، سهمیه مناطق سیل‌زده، سهمیه ایثارگران در کنکور، سهمیه رزمندگان در کنکور سراسری، سهمیه خانواده شهدا، سهمیه بهیاران، سهمیه کارمندان، سهمیه فرزندان اساتید عضو هیئت‌علمی‌ دانشگاه‌ها است.

افرادی که هیچ‌ یک از سهمیه‌های یاد‌ شده‌ را ندارند، جزو سهمیه پذیرش آزاد محسوب می‌شوند و بر اساس نمره کل در زیرگروه کشوری در رشته مورد نظر خود سنجیده و گزینش خواهند شد.

در جدول زیر می‌توانید سهمیه‌های مختلف را مشاهده نمایید.

موارد و سهمیه‌های مورد اشاره در جدول فوق، سهمیه‌هایی خواهند‌ بود که در آزمون سراسری سال ۱۴۰۳ اعمال می‌گردند. داوطلبانی که تحت هیچ یک از سهمیه‌های ذکر‌ شده‌ قرار نگیرند، در دسته‌بندی سهمیه پذیرش آزاد قرار می‌گیرند و شیوه پذیرش آن‌ها بر پایه امتیاز کلی کسب‌ شده‌ در زیرگروه کشوری رشته انتخابی است.

سهمیه پذیرش آزاد کنکور کارشناسی ارشد

آزمون کارشناسی ارشد نیز به نوبه خود، دارای تخصیص سهمیه‌هایی است تا دسترسی داوطلبان واجد شرایط به این سهمیه ها را محیا نماید. این سهمیه‌ها شامل: سهمیه رزمندگان، سهمیه ایثارگران در کنکور و سهمیه پذیرش آزاد است.

داوطلبان کارشناسی ارشد که تحت پوشش هیچ یک از سهمیه‌های رزمندگان و ایثارگران قرار نگیرند، در زمره داوطلبان سهمیه پذیرش آزاد قرار گرفته و رتبه کلی آن‌ها در زیرگروه مرتبط، با سایر داوطلبان مشابه در سراسر کشور مقایسه خواهد شد.

علاوه بر این، برای داوطلبان آزمون کارشناسی ارشد، سهمیه‌ای تحت عنوان سهمیه استعدادهای درخشان کارشناسی ارشد در نظر گرفته‌ شده‌ است که داوطلبان، در صورتی که شرایط لازم را داشته باشند، می‌توانند از این سهمیه بهره‌مند شوند.

❇️ سهمیه رزمندگان کارشناسی ارشد

استفاده از سهمیه‌های کنکور ارشد دارای شرایط خاصی است که بیان آن‌ها به دقت در دفترچه ثبت نام کنکور ارشد انجام‌ شده‌ است. این سهمیه‌ها به منظور تعیین حق برخورداری از اولویت در ورود به دوره‌های تحصیلی ارشد در دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شرایط شامل مواردی همچون سابقه تحصیلی، مدت زمان حضور جبهه و سایر موارد مرتبط است که بر اساس آن‌ها داوطلبان برای شرکت در این آزمون انتخاب می‌شوند. تبصره‌های مختلف نیز در دفترچه ثبت نام ذکر‌ شده‌ است که جزئیات بیشتری راجع به این شرایط و موارد قابل توجه دیگر ارائه می‌دهند.

🔸 داوطلبانی که از تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ تا همین تاریخ در سال ۱۳۶۷ حداقل ۶ ماه حضور متناوب و یا متوالی در جبهه را تجربه کرده اند، و دارای این سهمیه می باشند.

🔸 پرسنل کادر ثابت، پیمانی و وظیفه نیروهای مسلح جمهوری اسلامی که علاوه بر میزان موظفی، در بازه زمانی ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ تا همین تاریخ در سال ۱۳۶۷، حداقل ۶ ماه متوالی یا ۹ ماه متناوب در مناطق عملیاتی جنگ حضور داشته‌اند، نیز از این سهمیه برخوردار خواهند بود.

🔸 لازم به ذکر است کسانی که مطابق شرایط ذکر‌ شده‌ مشمول سهمیه رزمندگان کنکور کارشناسی ارشد هستند، بایستی حداقل ۸۰ درصد نمره آخرین فرد پذیرفته‌ شده‌ در سهمیه پذیرش آزاد را کسب کرده باشند، در غیر این صورت سهمیه پذیرش آزاد برای آن‌ها محاسبه خواهد شد.

❇️ سهمیه ایثارگران کارشناسی ارشد

به عنوان متقاضی کنکور ارشد، اهمیت داشتن آگاهی کافی از سهمیه‌ها و شرایط مورد نیاز برای شرکت در این آزمون بسیار بالاست. اطلاعات دقیق و کامل در مورد این موارد به داوطلبان کمک می‌کند تا بتوانند بهترین استراتژی را برای آمادگی و شرکت در این آزمون انتخاب کنند. بنابراین، مطالعه دقیق دفترچه ثبت نام و درک صحیح اطلاعات موجود در آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مشمولان این سهمیه شامل موارد زیر می‌باشند:

🔸 ۲۵ درصد سهیه به همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر، آزادگان، همسر و فرزندان آنان، جانبازان با حداقل ۲۵ درصد جانبازی و همسر و فرزندان آنان اختصاص می‌بابد.

🔸 ۵ درصد مخصوص جانبازان با کمتر از ۲۵ درصد جانبازی و همسر و فرزندان آنان به علاوه همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل ۶ ماه حضور در جبهه

🔸 در صورتی که سهمیه مخصوص ایثارگران توسط اشخاص مشمول تکمیل نگردید، با فرض کسب نصاب موردنیاز، افراد دارای سهمیه ۵ درصد ایثارگری در اولویت قرار خواهند گرفت، در صورت عدم تکمیل مجدد سهمیه، داوطلبان سهمیه آزاد در اولویت قرار خواهند گرفت.

🔸 برای بهره‌مندی از سهمیه ایثارگران، داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد باید حداقل ۷۰ درصد از نمره کل آخرین فرد قبول‌شده‌در سهمیه پذیرش آزاد را کسب نمایند.

سهمیه پذیرش آزاد کنکور دکتری

در آزمون کنکور دکتری، سهمیه‌ها برای گروه‌های مختلفی از داوطلبان در نظر گرفته‌ شده‌ است. این سهمیه‌ها شامل ۵ و ۲۵ درصد ایثارگران، رزمندگان، مربیان و پذیرش آزاد است. داوطلبانی که از هیچکدام از سهمیه های موثر در آزمون دکتری بهره نبرده‌اند، به سهمیه پذیرش آزاد تعلق دارند و نمره آن‌ها با داوطلبان دیگر در کشور مقایسه خواهد شد.

❇️ سهمیه 25 درصد ایثارگران

همانطور که از عنوان این سهمیه پیداست، ۲۵ درصد از ظرفیت هر رشته تحصیلی برای برخورداران واجد شرایط این سهمیه اختصاص خواهد یافت. سهمیه به منظور ایجاد تعادل و فرصت مساوی برای دسترسی به آموزش عالی برای همه ارائه‌ شده‌ است. این اقدام اهمیت بسزایی در حمایت از تنوع و توسعه دانشجویان و افراد جامعه دارد. سهمیه 25 درصد ایثارگران به شرح زیر است:

🔸 همسران و فرزندان شهدا و مفقودالاثر

🔸 افراد آزاد‌شده‌ و همسران و فرزندان آن‌ها

🔸 جانبازانی که دارای حداقل ۲۵ درصد جانبازی هستند و همسران و فرزندان آن‌ها

افرادی که شرایط بالا را دارند برای استفاده از تاثیر سهمیه ایثارگران در آزمون دکتری باید حداقل ۷۰ درصد از نمره آخرین فرد پذیرفته‌ شده‌ در سهمیه پذیرش آزاد را کسب کرده باشند.

❇️ سهمیه 5 درصدی ایثارگران

بر اساس اطلاعات بیان شده، ۵ درصد از ظرفیت هر کد رشته محل مخصوص مشمولان این سهمیه مخصوص اختصاص داده‌ شده‌ است. تاثیر سهمیه ۵ درصد ایثارگران در کنکور برای افرادی که شرایط زیر را دارند، میسر می باشد. همچنین توجه داشته باشید که در صورتی که سهمیه مخصوص ایثارگران توسط افراد مشمول تکمیل نشد، افراد دارای سهمیه ۵ درصد ایثارگری در در صورت کسب حد نصاب در اولویت خواهند بود و در صورت عدم تکمیل سهمیه، داوطلبان سهمیه آزاد در اولویت قرار خواهند گرفت.

🔸 جانبازان با درصد جانبازی کمتر از ۲۵ درصد به همراه همسر و فرزندان

🔸 همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل ۶ ماه خدمت  در جبهه

یادآوری می‌شود که برای استفاده از این سهمیه، مانند سهمیه ۲۵ درصد ایثارگری، فرد متقاضی باید حداقل ۷۰ درصد از نمره کل آخرین فرد پذیرفته‌ شده‌ در گزینش آزاد هر کد رشته محل را کسب کرده باشد.

بسیاری از سهمیه‌های مدنظر در آزمون دکتری از سهمیه‌های اساسی در این آزمون تلقی می‌شوند. در ادامه به سایر سهمیه‌های این آزمون اشاره‌ شده‌ است.

سهمیه رزمندگان

🔸اشخاص متقاضی باید دارای حداقل ۶ ماه سابقه حضور داوطلبانه در مناطق عملیاتی جنگ ایران و عراق باشند تا از این سهمیه بهره‌مند شوند. ضروری است که فرد متقاضی، حداقل ۸۰ درصد امتیاز آخرین فرد پذیرفته‌ شده‌ در سهمیه پذیرش آزاد را کسب نموده باشد.

 اعضای فعال در پایگاه‌های بسیج و سایر نیروهای بسیجی فعال که قصد ثبت نام کنکور دارند، مشمول این سهمیه نمی‌شوند.

داوطلبانی که تحت پوشش سهمیه‌های ایثارگران و رزمندگان قرار دارند، می‌توانند با بهره‌گیری از دستورالعمل تایید سهمیه ایثارگران، سپاه و نیروهای مسلح برای شرکت در آزمون سراسری سال ۱۴۰۳، اقدام لازم جهت تایید سهمیه خویش توسط نهاد مربوطه را به عمل آورند تا در نتیجه بتوانند فرآیند ثبت‌نام خود را به پایان برسانند.

استعلام سهمیه ایثارگران از طریق وب‌سایت aja.ir و استعلام سهمیه ایثارگران سپاه از طریق وب‌سایت isaar.ir امکان‌پذیر است.

❇️ سهمیه مربیان

در هر رشته تحصیلی، به افراد واجد شرایط، سهمیه مربیان ۱۰ درصد از ظرفیت اعلام‌ شده‌ توسط سازمان سنجش اختصاص داده خواهد شد. به عنوان مثال، اگر ظرفیت پذیرش دانشجویان دکتری در یک رشته ۱۰ نفر باشد، علاوه بر ۱۰ نفر پذیرفته شده، ۱ نفر از افراد دارای سهمیه مربیان نیز قبول خواهد شد.  افرادی که از این سهمیه استفاده می‌کنند شامل مربیان رسمی قطعی و رسمی آزمایشی تمام دانشگاه‌ها (دولتی، غیردولتی، آزاد) و موسسات آموزش عالی می‌شوند.

داوطلبان کنکور دکتری باید حداقل ۸۰ درصد از نمره کل آخرین فرد پذیرفته‌ شده‌ در سهمیه پذیرش آزاد را کسب کرده باشند تا بتوانند از سهمیه مربیان بهره مند شوند. داوطلبانی که از هیچ یک از سهمیه‌های مذکور برخوردار نیستند، به عنوان سهمیه پذیرش آزاد محسوب می‌شوند و با سایر داوطلبان مقایسه و انتخاب خواهند شد.

آیا سهمیه‌ها در سوابق تحصیلی هم تاثیر داده می‌شوند؟

اثر سهمیه‌ها بر معدل یا نمرات داوطلبان وجود ندارد؛ به عبارت دیگر، داوطلبی که سهمیه ۲۵ درصدی دارد، معدل او از 16 به 18 تغییر پیدا نخواهد کرد. تاثیر سهمیه‌ها در پذیرش رشته‌های بدون کنکور یا پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی است، به این شکل که داوطلبی که سهمیه ۲۵ درصدی دارد، هنگام تحصیل در یکی از رشته‌های بدون کنکور و بر اساس سوابق تحصیلی، معدل او تغییری نخواهد کرد، بلکه سوابق تحصیلی او تنها با داوطلبانی که سهمیه ۲۵ درصدی دارند مقایسه خواهد شد.

مزایا و معایب سهمیه پذیرش آزاد

🔸 یکی از مهم‌ترین مزایای سهمیه پذیرش آزاد، افزایش فرصت‌ها برای دسترسی به آموزش عالی است. این سهمیه به افرادی که ممکن است به دلایل مختلف از جمله موقعیت جغرافیایی، اقتصادی یا اجتماعی نتوانند از طریق رقابت آزاد وارد دانشگاه‌ها شوند، کمک می‌کند تا شانس بیشتری برای قبولی داشته باشند.

🔸 یکی از عمده‌ترین انتقادات وارده به سهمیه پذیرش آزاد، کاهش عدالت آموزشی و تاثیر منفی بر کیفیت آموزش است. برخی بر این باورند که این سهمیه‌بندی می‌تواند منجر به پذیرش دانشجویانی شود که از نظر علمی در سطح پایین‌تری نسبت به سایر دانشجویان قرار دارند، که این امر می‌تواند بر کیفیت کلی آموزش تاثیرگذار باشد.

خلاصه مطلب سهمیه پذیرش آزاد

سهمیه پذیرش آزاد، فرصت‌های برابری را برای تمام داوطلبان فراهم می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بر اساس توانایی‌ها و استعدادهای خود، در آزمون‌ها و فرآیندهای انتخاب رشته شرکت کنند.

این سهمیه به ویژه برای آن دسته از داوطلبانی که ممکن است به دلایل مختلف در سایر سهمیه‌ها جای نگیرند، اهمیت بیشتری دارد.

هدف از ایجاد سهمیه پذیرش آزاد، تقویت عدالت آموزشی و دسترسی برابر به فرصت‌های تحصیلی برای همه افراد است. این امر باعث می‌شود تا استعدادها و توانمندی‌های فردی بیشتری در جامعه شناسایی و پرورش یابند و به این ترتیب، سطح کیفی نیروی انسانی کشور ارتقای پیدا کند.

برای دانلود PDF مقاله سهمیه پذیرش آزاد کلیک نمایید.